„Cenzura pozostawia nas w ciemności. Zostaw światło włączone”.
- to tegoroczne hasło przypominające o wydarzeniu jakim jest Tydzień Zakazanych Książek (Banned Books Week).
W dniach 22-28 września br. obchodziliśmy Tydzień Zakazanych Książek. To międzynarodowe święto, które przypomina o wolności słowa i problemie cenzury w literaturze. Wywodzi się ze Stanów Zjednoczonych i jest ściśle związane z pierwszą poprawką amerykańskiej konstytucji mówiącej o wolności słowa, traktując je jako prawo podstawowe. Tradycja ta przyjęła się również w Polsce i od 2012 r. w bibliotekach organizowane są przeróżne akcje związane z zakazanymi książkami.
W tym roku po raz kolejny włączyłam się do tej wyjątkowej akcji. Tym razem w Bibliotece Publicznej w Rzerzęczycach można było zatrzymać się przy powstałej z tej okazji wystawie dot. zakazanych książek. Odbyły się również spotkania z młodzieżą szkolną, podczas których uczestnicy dowiedzieli się, które książki były kiedyś zakazane i z jakiego powodu, a także jakie groziły konsekwencje za nieprzestrzeganie zakazu.
.
fot. Anna Tyras
Książki są nośnikami pewnych myśli i ze względu na różne uwarunkowania np. historyczne z powodów politycznych, społecznych, obyczajowych, religijnych lub kulturalnych mogą być powszechnie uznawane za szkodliwe – przykładem jest „Mein Kampf” autorstwa Adolfa Hitlera. Wydawanie tej książki w Polsce jest zakazane, z oczywistych względów.
Na indeksie znalazło się wiele tytułów, takie pozycje jak: Pismo Święte, „Czerwony Kapturek”, „Chata wuja Toma”, „Charlie i fabryka czekolady”, „Cierpienia Młodego Wertera” czy „Rok 1984”- to tylko kilka tytułów z długiej listy książek zakazanych. Wiele z nich znajduje się obecnie na liście lektur szkolnych.
Wystawa Zakazanych Książek w Bibliotece Publicznej w Rzerzęczycach zawierała również książki z tzw. Indeksu Giertycha. W Polsce mało brakowało, a mielibyśmy także swój indeks. W 2007 r. Roman Giertych (ówczesny Minister Edukacji Narodowej) postanowił wykreślić z kanonu lektur szkolnych kilka tytułów. Na szczęście nie udało się to.
W skład Indeksu Giertycha, miały wchodzić następujące tytuły:
„Cierpienia Młodego Wertera”- Johann Wolfgang Goethe,
„Faust” - Johann Wolfgang Goethe,
„Trans-Atlantyk” - Witold Gombrowicz,
„Ferdydurke” - Witold Gombrowicz,
„Szewcy” - Witkacy,
„Proces”- Franz Kafka,
„Jądro ciemności”- Joseph Conrad,
„Zbrodnia i kara”- Fiodor Dostojewski,
„Inny świat”- Gustaw Herling Grudziński.
Tydzień Zakazanych Książek w Bibliotece Publicznej w Rzerzęczycach miał na celu uświadomienie i przybliżenie zjawiska kontroli publikacji przez organ państwa (w Polsce zniesiona w 1990 r.), a także zwrócenie uwagi na ciekawe przypadki w historii literatury oraz zachęcanie młodzieży do czytelnictwa, również książek uważnych kiedyś za niemoralne i niepoprawne obyczajowo, politycznie, religijnie, etc.
Bibliotekarz Anna Tyras
fot. Anna Tyras
